शाखा अधिकृत चतुर्थ पत्र (पाठ्यक्रम)

अप्राविधिक (परराष्ट्र, प्रशासन, लेखापरीक्षण र संसद सेवा), राजपत्रांकित तृतीय श्रेणी, शाखा अधिकृत वा सो सरह पदको खुला प्रतियोगितात्मक परीक्षाको पाठ्यक्रम चतुर्थ पत्रः- सेवा समूह सम्बन्धी विषय (प्रशासन, लेखापरीक्षण र संसद सेवाको लागि मात्र)

खण्ड (A) – 10 Marks X 3 Questions = 30 Marks
१. सार्वजनिक व्यवस्थापन (Public Management)

१.१ सार्वजनिक व्यवस्थापनको परिचय र कार्यक्षेत्र (Introduction and scope of public management)
१.२ कर्मचारी व्यवस्थापनका विविध पक्षहरु: निजामती सेवाको वर्गीकरण, भर्ना, छनौट, नियुक्ति, पदस्थापन, बढुवा, तलब सुविधा, उत्प्रेरणा, वृति विकास, कार्यसम्पादन मूल्यांकन र अवकाश (Various aspects of personnel management: classification of civil service, recruitment, selection, appointment, placement, promotion, compensation, motivation, career development, performance appraisal and separation from the service)
१.३ संगठन: अवधारणा, प्रकृति, प्रकार र संगठनात्मक विकास (Organization: concept, nature, type and organizational development)
१.४ सावजनिक व्यवस्थापनमा निर्देशन, नियन्त्रण, पदसोपान, निर्णय प्रक्रिया, नेतृत्व, समन्वय, अधिकार प्रत्यायोजन र निक्षेपण, सुपरिवेक्षण, अनुगमन तथा मूल्यांकन (Directing, controlling, hierarchy, decision-making, leadership, coordination, delegation and devolution of authority, supervision, monitoring and evaluation in public management)
१.५ नेपालको सार्वजनिक प्रशासनको विकासक्रम, आधारभुत संरचना, विशेषता, सुधारका प्रयास एवं चुनौतीहरु (Evolution of the public administration of Nepal, basic structure, features, efforts for reforms and challenges)
१.६ व्यवस्थापन परीक्षण (Management audit)
१.७ व्यवसायिकता, अनुशासन र आचार-संहिता (Professionalism, discipline and code of conduct)
१.८ नागरिकबाट सार्वजनिक कार्यहरुको मूल्याकन : सार्वजनिक सुनुवाइ, सामाजिक परीक्षण, सार्वजनिक परीक्षण र तेस्रो पक्ष मूल्यांकन (Citizens’ involvement in the evaluation of public sector performances : Public hearing, social audit, public testing and third party evaluation)
१.९ सार्वजनिक व्यवस्थापनका नवीन प्रवृतिहरु (Innovative trends of public management)
१.१० सार्वजनिक सेवा प्रवाहमा कम्प्युटर, इन्टरनेट, सामाजिक सञ्जाल, सूचना-सञ्चार प्रविधिको प्रयोग, अवसर तथा चुनौतीहरु (Use of computer, internet, social networking, information-communication technology in public service delivery; opportunities and challenges)

खण्ड (B) – 10 Marks X 2 Questions = 20 Marks
२. राजस्व प्रशासन (Revenue Administration)

२.१ आर्थिक कार्यप्रणाली (Financial procedures)
२.२ राजस्वको अवधारणा र सिद्धान्त (Concept and principles of revenue)
२.३ सावजनिक आय, सार्वजनिक खर्च र सार्वजनिक ऋणको अवधारणा (Concepts of public income, public expenditure and public debt)
२.४ नेपालमा कर प्रणाली: वर्तमान स्वरुप र कार्यान्यवनको अवस्था (मूल्य अभिबृद्धि कर, आयकर, अन्तशुल्क, भन्सार महसूल, स्थानीय कर तथा अन्य करहरु) (Tax system in Nepal : current structure and implementability (value added tax, income tax, excise duty, customs duty, local taxes and other taxes))
२.५ अन्तरसरकारी वित्तीय हस्तान्तरण र राजस्व बाँडफाँड (Intergovernmental financial transfer and revenue allocation)
२.६ आर्थिक नीति, वित्तीय नीति र मौद्रिक नीति (Economic policy, financial policy and monetary policy)
२.७ वजेट चक्र: बजेट निर्माण, कार्यान्वयन र मूल्याङ्कन (Budget cycle: budget formulation, implementation and evaluation)

खण्ड (C) — 10 Marks X 3 Questions = 30 Marks
३. सरकारी आर्थिक कारोवारको लेखाङ्न र प्रतिवेदन (Accounting and Reporting of Government Financial Transactions) 10 Marks x 2 Questions = 20 Marks

३.१ सरकारी आथिक कारोवार : परीचय, विषेशता, कारोवार विश्लेषण, प्रारम्भिक लेखाङ्गन, खातामा प्रविष्टि र प्रतिवेदन सम्बन्धी व्यवस्था (Government financial transactions : Introduction, features, transaction analysis, primary record, ledger posting and provision related reporting system)
३.२ दोहोरो लेखा प्रणाली, नगद र प्रोदभावीमा आधारित लेखा प्रणाली (Double entry-accounting system, cash and accrual based accounting system)
३.३ खाता सूची (Charts of Accounts), ‍एकल खाता कोष (TSA) तथा राजस्व व्यवस्थापन सूचना प्रणाली (RMIS) सम्बन्धी जानकारी (General information about Chart of Accounts, Treasury Single Account (TSA) and Revenue Management Information System (RMIS))
३.४ सार्वजनिक सम्पती, जिन्सी तथा धरौटी लेखा (Public assets, store / inventory and deposit accounting)
३.५ सार्वजनिक क्षेत्रको लेखामान र आर्थिक कार्यविधि सञ्चालन सम्बन्धी कानुनी व्यवस्था (Nepal Public Sector Accounting Standards and related legal provisions on financial procedures)
३.६ सार्वजनिक खरीद व्यवस्थापन र यस सम्बन्धी कानुनी व्यवस्था (Public procurement management and related legal provisions on public procurement)

४. लेखापरीक्षण प्रणाली (Auditing System) 10 Marks x 1 Questions = 10 Marks

४.१ लेखापरीक्षणको परिचय, उद्देश्य, प्रकार र आधारभूत सिद्धान्त (Introduction, purpose, types, basic principles and importance of the auditing)
४.२ सरकारी तथा संगठित क्षेत्र लेखापरीक्षण-मान (Government and corporate sector auditing standards)
४.३ बेरुजु र बेरुज्‌ फर्छ्यौट सम्बन्धी व्यवस्था (Provisions related to irregularities and settlement of irregularities)
४,४ संघ, प्रदेश र स्थानीय तहको लेखापरीक्षण तथा सार्वजनिक संस्थानको लेखापरीक्षण (Audit of federal, provincial and local levels and the state-owned enterprises)
४.५ महालेखा परीक्षक र लेखापरीक्षण सम्बन्धी कानुनी व्यवस्था (Legal provisions related to the Auditor General and auditing)
४.६ लेखापरीक्षण सम्बन्धी राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरु (ICAN, INTOSAI, ASOSAI) (National and international institutions related to auditing (CAN, INTOSAI, ASOSAT))

खण्ड (D) — 10 Marks x 2 Questions = 20 Marks
५. संसदीय प्रक्रिया र संघीय प्रणाली (Parliamentary Process and Federal System)

५.१ संघीय प्रणाली र नेपालमा संघियता (Federal system and federalism in Nepal)
५.२ संघ, प्रदेश र स्थानीय तहहरु बीचको विधायिकी अन्तरसम्बन्ध (Legislative interrelation among the federal, provincial and local levels)
५.३ व्यवस्थापन कार्यविधि र कानून निर्माण प्रक्रिया (Management procedures and law making process)
५.४ प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रिय सभा बीचको अन्तरसम्बन्ध (Interrelation between the House of Representative and the National Assembly)
५.५ संसद, संसदीय समिति र संवैधानिक निकायहरु बीचको अन्तरसम्बन्ध (Interrelation among Parliament, Parliamentary Committees and Constitutional Bodies)
५.६ संसदीय पदाधिकारी, संसदीय दल र संसदमा प्रतिपक्षको भूमिका (Role of Parliamentary Officials, Parliamentary Parties and Opposition in Parliament)
५.७ सचिवालय सञ्चालन तथा व्यवस्थापन समितिको भूमिका (Role of the Secretariat of Conduction and Management Committee)
५.८ संघ, प्रदेश र स्थानीय तहमा सरकारी सेवा संचालन सम्बन्धी नीतिगत व्यवस्था र क्षेत्राधिकार (Jurisdictions and policy provisions related to the operation of government services in the federal, provincial and local levels)
५.९ सांसद र निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरुको आचार-संहिता, अनुशासन, सदाचार र नैतिकता (Code of conduct, discipline, integrity and ethics of Parliamentarians and elected representatives)